Via Carpatia w Polsce może kosztować 30 mld zł. Będzie do 2025 roku?

Istnieją szanse, że drogowy korytarz transportowy Via Carpatia w Polsce może zostać ukończony w całości do 2025 r. Na zrealizowanie inwestycji potrzeba ok. 30 mld zł.

O perspektywach związanych z tą międzynarodową trasą mówiono w piątek podczas panelu „Via Carpatia - projekt ponad granicami”, który odbył się w ramach Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.

Jerzy Polaczek, poseł PiS i były minister transportu, przypomniał, że pierwotnie zakładano, iż ukończenie Via Carpatia w Polsce nastąpi w latach 2015-2017.

Dodał, że inicjatywa dotycząca jej budowy pojawiła się ponad dekadę temu, ale w kolejnych latach determinacja do realizacji była coraz słabsza.

Polaczek zaznaczył, że to najważniejszy w tej części Europy projekt transportowy, który wpisuje się w politykę spójności - jest kluczowy dla rozwoju gospodarczego słabiej rozwiniętych regionów UE.

Jak podkreślił, w 2016 r. Via Carpatia znowu nabrała znaczenia i jest przez polski rząd traktowana tak samo priorytetowo jak pozostałe trasy biegnące na osi północ-południe, czyli również oczekujące na ukończenie S3 oraz A1.

Zdaniem Polaczka, można odpowiedzialnie i realnie ocenić, że istnieją warunki, aby zrealizować Via Carpatia w Polsce do 2025 r. Na ukończenie tego przedsięwzięcia potrzeba jeszcze ok. 30 mld zł.

Niewielka część odcinków leżących na trasie znajduje się już eksploatacji lub realizacji. Jednak w zdecydowanej większości trwają prace przygotowawcze lub postępowania przetargowe. Finansowania nie ma zapewniony ok. 120 km odcinek S19 od Białegostoku na południe do granicy woj. podlaskiego.

Jerzy Polaczek podkreślał, że istnieją szanse na uwzględnienie pełnego przebiegu Via Carpatia w sieci bazowej TEN-T w czasie najbliższej rewizji sieci. Dlatego ta inicjatywa musi mieć silne wsparcie wszystkich krajów regionu - to kluczowe dla pozyskania środków unijnych.

Gyula Ocskay, sekretarz generalny w węgierskim Central European Service for Cross-Border Initiatives, akcentował wagę gospodarczą Via Carpatia. Jego zdaniem, ten korytarz transportowy jest bardzo ważny dla krajów regionu, które stanowią wschodnią bramę UE.

Zwrócił przy tym uwagę, że szlak ten, poza Sofią i Bukaresztem, nie biegnie przez duże aglomeracje i tym samym jest jeszcze bardziej istotny dla pobudzenia słabiej rozwiniętych regionów.

Węgierski odcinek Via Carpatia będzie liczył ponad 200 km, a poszczególne fragmenty mają być sukcesywnie oddawane w nadchodzących latach. Całość ma być gotowa w 2022 r.

Petrisor Gabriel Peiu, koordynator Departamentu Analiz Gospodarczych w rumuńskim The Black Sea University Foundation, stwierdził, że znaczenie korytarza Via Carpatia jest nie do przecenienia.

Jednocześnie Peiu, który w przeszłości był podsekretarzem stanu ds. polityki gospodarczej, przyznał, że ta trasa ma mniejszy priorytet polityczny w Rumunii, która jednak mniejszą wagę przykłada do współpracy z krajami regionu. Ponadto istotne są m.in. chłodne stosunki polityczne pomiędzy Rumunią a Węgrami.

Peiu wskazał, że drogi leżące w przebiegu Via Carpatia stanowią blisko połowę tras, których budowa jest planowania w Rumunii. Obecnie gotowa jest część biegnąca od Konstancy nad Morzem Czarnym przez Bukareszt do Pitesti. Brukuje natomiast dalszej części na zachód kraju oraz tej, która biegnie od granicy z Węgrami do granicy z Bułgarią.

Uczestnicy panelu wspólnie podkreślali również, że państwa regionu potrzebują dobrych połączeń kolejowych, przy czym trudnością jest tutaj interoperacyjność pomiędzy sieciami poszczególnych krajów. Nie przekreślano również możliwości odbudowy lub budowy śródlądowych dróg wodnych w regionie.

Priorytetowy szlak

Via Carpatia to umowna nazwa korytarza transportowego łączącego kraje północy z południem Europy. Ma ono integrować systemy transportowe Litwy, Polski, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii i Grecji. Do współpracy ws. szlaku przystąpiły też Ukraina i Turcja.

Celem podpisanej w marcu 2016 r. deklaracji Łańcut II jest potwierdzenie wysokiej rangi korytarza, w związku z koniecznością zapewnienia środków europejskich w obecnej perspektywie oraz wpisaniem korytarza do sieci bazowej TEN-T na całym przebiegu, przy kolejnej aktualizacji sieci.

Deklaracja jest także potwierdzeniem priorytetu realizacji inwestycji wchodzących w skład Via Carpatia w krajowych programach inwestycyjnych.

Wzmocnienie współpracy pomiędzy krajami, przez które przebiega korytarz, ma pomóc w ubieganiu się o środki europejskie, w tym o środki w ramach instrumentu Łącząc Europę (CEF - Connecting Europe Facility).

W Polsce

Na terenie Polski w skład szlaku Via Carpatia wchodzą odcinki dróg S61, DK8 i S19, które biegną m.in. przez Budzisko, Suwałki, Białystok, Lublin, Rzeszów, Barwinek.

Via Carpatia w Polsce w większości został włączony do sieci kompleksowej TEN-T. Odcinek Lublin - Rzeszów, ze względu na wysoki poziom ruchu, został zakwalifikowany do drogowej sieci bazowej TEN-T.

Wyjątkiem jest odcinek drogi krajowej nr 8 Augustów - Korycin, który nie został włączony przez Komisję Europejską do sieci TEN-T z uwagi na uwarunkowania środowiskowe.

Tomasz Elżbieciak