Przejazdy pojazdów ciężarowych i pojazdów z nadmiernym obciążeniem (przeciążanych) oraz z nadmierną prędkością zwiększają efekt dynamiczny oddziaływania na konstrukcję obiektu mostowego powodując wzrost naprężeń w elementach konstrukcyjnych. Przejazdy takich pojazdów przyspieszają proces niszczenia konstrukcji mostowych i skracają ich przydatność użytkową. Przedstawiamy porównanie oceny stanu mostów w Polsce w ostatnich kilku latach.
1. Uwarunkowania wynikające z oddziaływania ruchu drogowego.
Widoczne w transporcie drogowym tendencje wzrostu dopuszczalnych nacisków na osie oraz masy całkowitej pojazdów oraz liczba wydawanych zezwoleń na przejazdy pojazdów ponadnormatywnych po ciągach drogowych oraz zlokalizowanych na nich obiektach mostowych wskazuje, że wyjątkowy charakter takich przejazdów zatraca się, stając się powoli czymś normalnym w ruchu drogowym. Przejazdy takich pojazdów w konsekwencji przyspieszają proces niszczenia konstrukcji mostowych.
2. Uwarunkowania wynikające z klimatu i zanieczyszczeń środowiska naturalnego.
Naturalne warunki eksploatacji obiektów mostowych w naszym klimacie należy uznać za niekorzystne. Wpływają na to zmienne warunki atmosferyczne, a przede wszystkim około 100-krotne w ciągu roku przejścia temperatury przez 0°C, powodujące destrukcyjne oddziaływanie na konstrukcję z powodu zamarzania i rozmarzania wody znajdującej się w szczelinach.
Konstrukcje mostowe szczególnie szybko ulegają korozji pod wpływem środków chemicznych (w tym chlorku sodu) stosowanych do zwalczania śliskości zimowej na drogach. Bardzo niekorzystne są również zanieczyszczenia atmosfery, szczególnie w postaci dwutlenku węgla i związków siarki, których zawartość wzrasta wraz z rozwojem przemysłu i motoryzacji.
Podpory mostów narażone są na szkodliwe oddziaływanie związków amonu występującego w nawozach sztucznych oraz ściekach przemysłowych spuszczanych do cieków wodnych, zawierających substancje powodujące korozję betonu i stali zbrojeniowej.
Duże straty powodują powodzie i erozja dna, występujące zwłaszcza na nieuregulowanych rzekach, spływy lodów oraz szkody powodowane eksploatacją górniczą.
3. Uwarunkowania wynikające z naturalnego zużycia konstrukcji, przyjętych rozwiązań konstrukcyjnych oraz jakości zastosowanych materiałów.
Na sieci dróg krajowych funkcjonują jeszcze obiekty wybudowane w latach 1860 - 1900. W okresie powojennym stosowano rozwiązania konstrukcyjne, które nie wytrzymują współczesnego znacznie cięższego ruchu o dużym oddziaływaniu dynamicznym. Do grupy tej należą konstrukcje z przęsłami zawieszonymi tzw. gerberowskie oraz oszczędnościowe i zbyt lekkie konstrukcje stalowe typu Barzykowskiego. Szybka realizacja obiektów w systemie pełnej prefabrykacji, masowo stosowanej w latach 70-tych, spowodowała wybudowanie wielu konstrukcji, których rozwiązania nie sprawdziły się w późniejszej eksploatacji. Na niewystarczającą trwałość obiektów znaczący wpływ ma również niewłaściwa jakość stosowanych materiałów, tj. stali konstrukcyjnej i zbrojeniowej oraz betonu, a także elementów wyposażenia, jak urządzenia dylatacyjne, hydroizolacja i urządzenia odwodniające.
Obiekty te w najbliższym czasie powinny być przebudowane lub wymienione.
Ocena stanu technicznego
Oceny stanu technicznego obiektów mostowych dokonuje się zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z 16 lutego 2005 r. w sprawie sposobu numeracji i ewidencji dróg publicznych, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz rejestru numerów nadanych drogom, obiektom mostowym i tunelom, a także Instrukcjami przeprowadzania przeglądów drogowych obiektów inżynierskich stanowiącymi załączniki do Zarządzenia nr 14 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z 7 lipca 2005 r. w sprawie wprowadzenia instrukcji przeprowadzania przeglądów drogowych obiektów inżynierskich (wraz ze zmianami - Zarządzenie nr 5 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 4 lutego 2011 r. oraz Zarządzenie nr 27 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 13 kwietnia 2011 r.).
Jednolity system punktowej oceny konstrukcji mostowych pozwala na porównanie wszystkich drogowych obiektów mostowych pod względem stanu technicznego.
Poszczególne elementy obiektu mostowego są oceniane w sześciostopniowej skali od "0" do "5" punktów (tablica 1), w odniesieniu do izolacji pomostu stosuje się skalę trzystopniową (tablica 2).
Ocena przydatności do użytkowania
W instrukcjach przeprowadzania przeglądów drogowych obiektów inżynierskich, wprowadzonych do stosowania Zarządzeniem nr 14 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z 7 lipca 2005 roku zawarte zastały wytyczne przeprowadzania oceny drogowych obiektów inżynierskich z uwagi na przydatność do użytkowania.
Szczegółową procedurę oceniania drogowych obiektów inżynierskich zawarto we wprowadzonych Zarządzeniem nr 64 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z 13 listopada 2008 roku "Zasadach stosowania skali ocen punktowych stanu technicznego i przydatności do użytkowania drogowych obiektów inżynierskich".
Instrukcje podają metodologię oceny przydatności do użytkowania w odniesieniu do:
- obiektów mostowych,
- tuneli i przejść podziemnych,
- przepustów,
- konstrukcji oporowych.
obiektów mostowych
Ocenę przydatności do użytkowania obiektu mostowego należy przeprowadzać, analizując i oceniając następujące parametry:
- bezpieczeństwo ruchu publicznego,
- aktualną nośność obiektu,
- dopuszczalną prędkość ruchu pojazdów,
- szerokość skrajni na obiekcie,
- wysokość skrajni na obiekcie,
- skrajnię/światło pod obiektem.
i przejść podziemnych
Ocenę przydatności do użytkowania tunelu/przejścia podziemnego należy przeprowadzać, analizując i oceniając następujące parametry:
- bezpieczeństwo ruchu publicznego,
- aktualną nośność obiektu obciążonego ruchem drogowym lub kolejowym,
- dopuszczalną prędkość ruchu pojazdów w obiekcie (dotyczy tuneli),
- szerokość skrajni w obiekcie,
- wysokość skrajni w obiekcie,
- dopuszczalną prędkość ruchu pojazdów nad obiektem,
- szerokość skrajni nad obiektem,
- sprawność wentylacji.
Ocenę przydatności do użytkowania przepustu należy przeprowadzać, analizując i oceniając następujące parametry:
- bezpieczeństwo ruchu publicznego,
- aktualną nośność przepustu,
- dopuszczalną prędkość pojazdów nad przepustem,
- szerokość skrajni na obiekcie,
- światło/usytuowanie przepustu w odniesieniu do potrzeb.
Końcową oceną poszczególnych parametrów, charakteryzujących przydatność do użytkowania danego rodzaju drogowego obiektu inżynierskiego, jest najniższa ocena z ocen elementów analizowanych dla każdego z tych parametrów.
Zestawienia
Na podstawie przeprowadzonych przez Inspektorów Mostowych przeglądów obiektów mostowych sporządzono zestawienie średnich ocen poszczególnych elementów obiektów mostowych na drogach krajowych zarządzanych przez GDDKiA. Zestawienie za lata 2011, 2012, 2013 oraz 2014 przedstawia tablica 4.
Na wykresie 1 przedstawiono zmiany ocen stanu technicznego całego obiektu mostowego (ocen głównych) w latach 2005-2014.
Zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 16 lutego 2005 r. w sprawie sposobu numeracji i ewidencji dróg publicznych, obiektów mostowych, tuneli, przepustów i promów oraz rejestru numerów nadanych drogom, obiektom mostowym i tunelom ocenę stanu technicznego całego obiektu, wpisywaną pod pozycją 8 do tabeli w części III "Książki obiektu mostowego" stanowi najmniejsza ocena z:
- średniej arytmetycznej oceny wszystkich elementów ocenianych w czasie przeglądu podstawowego,
- oceny konstrukcji pomostu,
- oceny konstrukcji dźwigarów głównych,
- średniej arytmetycznej oceny przyczółków i filarów, tzn. połowa sumy najniższej oceny przyczółków i najniższej oceny filarów (w przypadku obiektu jednoprzęsłowego będzie to najniższa ocena przyczółków).
KOMENTARZE (0)
Do artykułu: Ocena stanu technicznego mostów