Skomentuj 
Podziel się!
Udostępnij
Twittnij
Wyślij
Drukuj
Tylko silne samorządy podołają zadaniu rewitalizacji. Dlatego potrzebne jest im wsparcie rządu. Wielkim zadaniem dla polskich samorządów na najbliższe lata ma być rewitalizacja miast. Największe pieniądze trafią do Łodzi, Bytomia i Wałbrzycha, ale inni też mogą liczyć na wsparcie.
– Równie ważne są w niej działania dotyczące społeczności zamieszkującej teren, który mam być poddawany rewitalizacji – podkreśla Radosław Stępień, wiceprezes Banku Gospodarstwa Krajowego.
O tym, jak potrzebne są tzw. działania społeczne mówi także Michał Dąbrowski, prezes zarządu Bytomskiej Agencji Rozwoju Inwestycji.
– Bytom został bardzo mocno doświadczony, tak naprawdę pracę niemal z dnia na dzień straciło tam ok. 50 tys. ludzi. To miejsce bardzo wymagające, na szczęście w ostatnich latach udało nam się wprowadzić rozwiązania bardzo mocno angażujące przedstawicieli lokalnych społeczności w zmienianie miasta.
Zaniedbania do odrobienia
Zdaniem Dąbrowskiego przez zaniedbania doprowadzono do tego, że określone grupy społeczne nie widziały dla siebie miejsca do funkcjonowania poza górnictwem i bez górnictwa.
– Żeby tych ludzi przywrócić do życia zawodowego, trzeba ich najpierw przekonać do własnej wartości – dodaje prezes BAR.
Jego zdaniem część działań, które wcześniej prowadzono na Śląsku i w Bytomiu, zupełnie się nie sprawdziła. – Powiedzmy sobie szczerze, że część tzw. projektów miękkich nie zdawało egzaminu. Większość z przeszkolonych osób, które miały zdobyć nowy zawód, zaraz po szkoleniu zasilała grono bezrobotnych – dodaje.
Podobnie uważa Gabriela Lenartowicz, członek Zarządu Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego. – Jeśli nie zmienimy tych społeczności, to one nie będą zdolne do skutecznego powrotu na rynek pracy, nawet jak taką szansę im otworzymy – zauważa.
Bogdan Traczyk, prezes Górnośląskiej Agencji Przedsiębiorczości i Rozwoju, dodaje, że rewitalizacja polegająca jedynie na umieszczeniu w byłej fabryce galerii sztuki niczego nie załatwi. – Ludzie najpierw muszą mieć z czego żyć, dopiero potem mogą myśleć o czymś więcej – i to jest jeden z głównych problemów rewitalizacji.
Zdaniem profesora Marka Bryksa z SGH partycypacja społeczna jest bardzo ważna, bo, jak tłumaczy, rewitalizowane są głównie enklawy, gdzie społeczność ma lokalne cechy.
– Inna jest warszawska Praga i inny Bytom. Dlatego trzeba rozmawiać, żeby wiedzieć, czego ludzie oczekują, a nie tylko wiedzieć, czego chcą deweloperzy i zrealizować coś, co wymyślił sobie ktoś w urzędzie miasta – mówi naukowiec.
Różnice, jakie dzielą to, co robione jest na warszawskiej Pradze, w Łodzi i na Śląsku podkreślają wszyscy zaangażowani w procesy rewitalizacyjne.
Zdaniem Dąbrowskiego samorządy i inwestorzy ciągle są jednak ograniczeni zbyt sztywnym gorsetem prawnym. – Trzeba by przepisy dotyczące rewitalizacji trochę uelastycznić, pamiętając o tym, że nie da się jednego schematu przyłożyć do wszystkich miast. Choć one są z pozoru takie same, to jak się przyjrzeć dokładnie, różnią się zasadniczo.
Co przeszkadza w działaniach rewitalizacyjnych?
Rafał Szczepański, wiceprezes BBI Development SA, który prowadzi działania głównie na warszawskiej Pradze, mówi, że proces odnowy może się udać tylko w przypadku ścisłej współpracy rządu, samorządów i biznesu.
– Jeśli każdy będzie miał swój plan i nie będzie współdziałania, to rewitalizacja się nie powiedzie – mówi Szczepański.
Wiceprezes BBI Development podkreśla, że sprawa nie jest łatwa, bo ze współpracą samorządów i przedsiębiorców ciągle nie jest dobrze.
– Niby się o tym mówi, sugeruje, że tak trzeba, ale praktyka tak oczywista nie jest. Za działaniami deweloperów musi nadążać miasto, niezbędne jest to, żeby poprawiano infrastrukturę drogową, żeby rozwijano ofertę kulturalną, poprawiono szkolnictwo. Tylko wtedy takie projekty mogą być skuteczne. To musi się wzajemnie napędzać.
Zdaniem profesora Bryksa istotna jest także konsekwencja. – Ważniejsza nawet niż pieniądze! Jak zdecydujemy o rewitalizacji jakiegoś terenu, to musimy to robić, nawet wolno, ale konsekwentnie.
W opinii naukowca doskonałym wzorcem są Niemcy. – Tam te projekty się udają, ponieważ jest właśnie żelazna konsekwencja. Ale to wynika nie tylko z tego, że samorząd jest konsekwentny – bo nasze też by chciały być – tylko z tego, że ma instrumenty prawne do realizowania tego, co sobie założył – tłumaczy Bryx.
Jak mówi, jeśli w Niemczech wytycza się obszar do rewitalizacji miasta, to klamka zapadła. Jeśli ktoś się temu przeciwstawia, można go po prostu wywłaszczyć. – Wywłaszczenie to słowo bardzo w Polsce nielubiane, ale z punktu widzenia celu publicznego ta działalność może, a nawet powinna być podejmowana – przyznaje.
Jak tłumaczy, ważne, żeby ci, którzy chcą wejść w obszar, który jest jednym wielkim bałaganem, wiedzieli, że za rok, za dwa ten teren się zmieni, wobec tego warto zainwestować. – Jeśli to się uda, to uda się też wiele innych rzeczy – dodaje Marek Bryx.
Potrzebne lepsze prawo
Do skuteczności działań zmieniających nasze miasta potrzebne jest także lepsze prawo: kłania się tutaj ciągły brak ustawy rewitalizacyjnej.
– Może jestem naiwny, ale mam nadzieję, że uda się ją uchwalić jeszcze w tej kadencji Sejmu – mówi wiceprezydent Łodzi Marek Cieślak.
Cieślak marzy także o tym, aby rewitalizacja potraktowana została wyjątkowo. - Chodzi o większą swobodę dla samorządów, skoro w przypadku dróg dało się uchwalić specustawę, to może by tak i dla tak wielkiego projektu jak rewitalizacja?
Zdaniem prof. Bryksa o szybką rewitalizację ciężko będzie także bez rozwiązania problemów gospodarowania przestrzenią. – Między planami rewitalizacyjnymi, a miejscowymi musi dojść do ujednolicenia, inaczej ten system nie zadziała – podkreśla naukowiec.
Samorządowcy i deweloperzy czekają także na mocne wparcie swoich działań przez rząd.
Jak mówi Szczepański, przełom już się dokonuje, a przeszkody nie leżą na poziomie samorządów czy przedsiębiorstw, lecz wyżej – na poziomie rządowym.
– Chodzi o to, żeby dzięki dobrej legislacji zadanie rewitalizacji mogło się stać kołem zamachowym dla całej naszej gospodarki – mówi. – Jak pokazują badania, dalszy rozwój będzie się koncentrował na poziomie miast i dlatego trzeba tym miastom pomagać.
Zdaniem dewelopera samorządy muszą mieć wsparcie legislacyjne i finansowe, a obecny system jest dla nich niesprawiedliwy:
– Samorządy mają wiele obowiązków, ale nie mają na nie funduszy. Tu powinny płynąć pieniądze państwowe, bo łatając dziury janosikowym, daleko nie zajedziemy. Jak mówi Szczepański, tylko mocne samorządy podołają wyzwaniu, jakim jest rewitalizacja. A nasze samorządy są słabe i muszą być wzmacniane.
Artykuł powstał na podstawie debaty „Rewitalizacja przestrzeni miejskiej”, która odbyła się 21 kwietnia 2015 r. w ramach VII Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach.
12
